Trst – grad multikulturalnosti, mozaik različitih veroispovesti i nacionalnosti

Trst, grad multikulturalnosti, prepoznatljiv je po zamku Miramare, regati Barkolana, plaži Pedočin, predivnim crkvama različitih konfesija, starom gradskom jezgru i Trgu ujedinjene Italije, jednom od najvećih i najlepših trgova u Evropi…

 

Simboli Trsta

Miramare – prekrasni beli dvorac

Jedan od najprepoznatljivijih tršćanskih motiva je prekrasni beli dvorac Miramare, kao najlepši dragulj smešten na litici iznad mora, na samom kraju šetališta Barkola. Sagradio ga je Maksimilijan Habzburški, nadvojvoda Austrije i budući car Meksika, kao poklon svojoj supruzi Šarloti od Belgije. Dvorac je okružen grandioznim parkom sa raznovrsnom vegetacijom koju je nadvojvoda donosio sa svojih dalekih putovanja.

Nakon tragične sudbine graditelja Miramarea, dvorski kompleks se koristio za boravke Habzburgovaca, 1918. godine je pao pod italijansku vlast, a 1931. godine preuzima ga vojvoda Amedeo iz plemićke italijanske porodice Savoj. Zanosni Miramare danas je muzej.

Radujem se šetnji zamkom, putovanju kroz vreme, njegovim raskošnim odajama, naročito cvetnim baštama, dok se sunčevi zraci poigravaju sa plavetnim Jadranom.

Virtuelnu turu možete pogledati na sajtu muzeja.

Enterijer zamka je uređen u kombinaciji gotike i renesanse, odiše atmosferom alpskih jezera i Mediterana. Glamurozna aristokratska rezidencija sa originalnim srednjovekovnim nameštajem, grbovima i tapiserijama sa motivima imperijalnih simbola, nudi posetiocu dozu luksuza, dok prizemlje ima intimniju atmosferu.

Moj utisak je da dvorac nosi u sebi notu mističnosti sa primesama melanholije i sete. Sve mi je izgledalo poznato, déjà vu – deža vu, a ovde sam prvi put. Miramare je bio filmski set za snimanje italijanskih fikcija/serija: Sisi, posvećene bavarskoj vojvotkinji i Rebecca, la prima moglie, snimljene po romanu Dafne di Morije (Hičkok je snimio prvu verziju filma).

Barkolana, internacionalna regata jedrilica

Trst je poznat po Barkolani, internacionalnoj regati jedrilica, jednoj od najvećih na svetu. Održava se od 1969. godine, druge nedelje u oktobru mesecu, pa ako vas put nanese, uživajte u jedinstvenoj manifestaciji. Barkolana je dobila ime po dugačkoj promenadi pored mora, prelepoj Barkoli.

Mnoštvo jedrilica, velikih i malih, usidreno je u to vreme u tršćanskom zalivu. Trka počinje, svi jedre, mile po modrom Jadranu, a cilj je preći rutu od 17 milja. Nekome proradi adrenalin i takmičarski duh, no većini je važno učestvovati, družiti i zabaviti se. Obavezan lajtmotiv uz jedriličare i goste su vrhunski morski specijaliteti, dobro vino i divne kancone koje se razležu sunčanim ulicama.

Helebarda – koplje San Serđa

Na grbu Trsta je koplje plemića San Serđa, koje je simbol ovog grada od 13. veka. Legenda kaže da je Serđ stradao u Siriji, a u tom istom trenutku dok on gine, na glavni gradski trg pada deo njegovog oružja – helebarda. Od tada je helebarda zaštitni znak grada.

Poslednje utočište – Lanterna ili Pedočin

Jedinstveni simbol Trsta, po kome je prepoznatljiv u Evropi, jeste kupalište Lanterna ili Pedočin, kako ga zove lokalno stanovništvo.

Ovo je poslednja plaža u Evropi na kojoj se muškarci i žene sunčaju odvojeno, a razdvaja ih beli zid. Postoji još od 1903. godine, kada je Trst bio pod austrougarskom vlašću. Naziv Pedočin potiče od reči pedoci (što na tršćanskom dijalektu znači: školjke) ili pedocio (vaške).

Samo jednom godišnje zid se uklanja, muškarci i žene se zajedno druže uz muziku i ples. Više o plaži možete pogledati u dokumentarnom filmu: Poslednje utočište (L’Ultima Spiaggia).

Svetionik – Faro dela Vitoria (Faro della Vittoria)

Nebosežni svetionik je orijentir morskim plovilima i spomenik palim borcima u Prvom svetskom ratu. Visok je 68 metara i spada u najviše na svetu. Do njega vodi 285 stepenika, no bićete nagrađeni savršenim pogledom na ceo tršćanski zaliv.

Trst – grad multikulturalnosti

Duhovnu ponudu Trsta obogaćuju brojne crkve različitih konfesija, monumentalna Pravoslavna crkva Svetog Spiridona, čuvena katedrala San Đusto, impresivna Sinagoga…

 

Grčka pravoslavna crkva Svetog Nikole i Svete Trojice

Na morskoj obali sa pogledom na more ušuškana je grčka pravoslavna crkva Svetog Nikole i Svete Trojice.

Sagrađena je 1787. godine, zahvaljujući sredstvima grčke zajednice, pre svih bogatom trgovcu Demetriju Karćotiju (Demetrio Carciotti), čija se volšebna palata nalazi pored crkve. Na bogomolji je radio arhitekta Matej Pertski (Matteo Pertsch), koji je radio i na palati Karćoti (Carciotti), u kojoj je danas smeštena Lučka kapetanija.

Grci su želeli da sagrade crkvu koja će biti orijentir za brodove koji dolaze u Trst. Posvećena je Svetom Nikoli, zaštitniku putnika i mornara.

Neoklasična građevina, jednostavne, elegantne fasade. Sa prednje strane je krase dva lepa zvonika sa satom, koja se završavaju malim kupolama. Četiri velika prozora razdvojena su sa šest jonskih stubova. Nema mnogo detalja, nema ornamenata. Odiše jednostavnošću.

Hram spolja izgleda skromno, dok unutrašnjost čuva vredne, pozlaćene ikone sa drvenim, rezbarenim ramovima, fantastične umetničke slike, srebrne i pozlaćene rize, prefinjene lustere i svećnjake. Primetno je mešanje stilova, od vizantije do baroka. Posebnu pažnju plene dve velike slike umetnika Ćezara del Akve (Cesare dell’Acqua), koje prikazuju propovedanje Jovana Krstitelja i Hrista sa decom. Slavni pisac Džejms Džojs je bio čest posetilac grčke crkve.

Katedrala i tvrđava San Đusto (San Giusto)

Glavna katolička katedrala i sedište nadbiskupije u Trstu je Sveti Đusto (San Giusto) na brdu Sveti Đusto. Samo brdo je dobilo ime po ovom svecu.

Sa brežuljka se pruža prekrasan pogled na istorijsko jezgro, Terezijansku četvrt, na lepi, modroplavi Jadran. Nad mitskim gradom smenjuju se boje, od zelene, plave, bele, sive do crvene…U čudesno lepom pejzažu dominiraju blistave kupole dve crkve, Svetog Spiridona i Svetog Antonija.

Pitoreskna katedrala San Đusto je prava riznica istorije, arheologije, duhovnosti, umetnosti. Podignuta je na mestu nekadašnjeg paganskog hrama. Sagrađena je u 14. veku spajanjem dve starije crkve. Sa desne strane je crkva San Đusta, nekada mala kapela sa kupolom gde su čuvane mošti sveca, koje se danas nalaze u oltaru katedrale. Sa leve strane je crkva posvećena Svetoj Mariji.

 

Katedralu krase jednostavna fasada i elegantni prozori u obliku ruže od belog kamena, kao i arhaični mozaici na podu, tragovi nekadašnje bazilike. Elementi rimskog stila prisutni su na ulaznim vratima i oslikanoj kupoli.

Pored katedrale, na San Đustu treba obići i tvrđavu-muzej sa vrednim eksponatima, ostatke rimskog foruma (Hram Kapitol) i spomen-park žrtvama rata.

 

Crkva Svetog Antonija čudotvorca (Sant’Antonio Taumaturgo)

Pored veličanstvene crkve Svetog Spiridona, nalazi se prelepa, katolička crkva Svetog Antonija čudotvorca, zovu je još Sveti Antonije Novi (San Antonio Nuovo), zato što je građena na mestu stare crkve. Njegove mošti čuvaju se u čudesnom hramu u Padovi.

Impozantna bogomolja građena je u neoklasičnom stilu. Dizajnirao je arhitekta Pietro Nobile, jedina je katolička crkva u Terezijanskoj četvrti. Upečatljivi detalji na fasadi, šest jonskih stubova sa sklupturama šest katoličkih svetaca, zaštitinika Trsta:  Svetog Serđa, Servola, Maura, Svetu Eufemiju, Teklu i Svetog Đusta.

U Sinagogi sa pijetetom

Prvi put sam ušla u sinagogu upravo u Trstu. Pridružila sam se grupi turista sa vodičem u razgledanju monumentalnog zdanja, jedne od najvažnijih i najvećih sinagoga u Evropi. Delo je Ruđera (Ruggera) i Adruina Berlama, sagrađena 1912. godine, a zamenila je četiri manje Sinagoge.

Dirnula me priča o stradanju i ratnim strahotama jevrejskih porodica u Trstu i okolini. Istorijski podaci govore da je 1938. godine živelo oko 6000 Jevreja.

Posle nacističke okupacije i objavljivanja Musolinijevih zakona, zajednica je počela da se raspada. Mnogi su završili u koncentracionim logorima, neki su ubijeni ili proterani. Posle rata, ostalo je samo 2300 Jevreja u Trstu.

Sinagoga je delila sudbinu zajednice, fašisti su je zatvorili 1942. godine. Za vreme okupacije,  pretvorena je u skladište i ovde su smeštene dragocenosti i knjige koje su zaplenjene iz jevrejskih kuća. Ritualni predmeti sačuvani su u tajnim skrovištima.

Sinagoga ima tri glavna ulaza, koji gledaju na tri strane. Čitava unutrašnjost je usmerena prema svetom luku (aron kodesh) sa  tablicama zakona. Tu su dve  velike menore i bronzana kandelabra sa sedam grana, simboli Tršćanske zajednice. Kupola je dekorisana geometrijskim šarama, drvećem i zvezdama sa stihovima iz knjige Psalma i prikazom stabla života. U galeriji, iznad ulaznih vrata, nalazi se velika rozeta u čijem je sedištu Davidova zvezda. 

 

Bazilika Svetog Silvestra i Crkva Svete Marije Mađore (Santa Maria Maggiore)

Crkva posvećena Svetom Silvesteru sagrađena je u romaničkom stilu, od 1784. godine pripada zajednici Švajcaraca koja tu vrši službu. Obližnja crkva Sveta Marija Mađore je jezuitska crkva i jedina je barokna crkva u Trstu.  Pripojeni internat, za vreme Drugog svetskog rata služio je kao ženski zatvor. U znak zahvalnosti što je u 19.veku spasila grad od kolere, svake godine na Vavedenje Presvete Bogorodice se organizuje se proslava. Zovu je i Gospa od zdravlja ili Santa Marija dela Salute (Santa Maria della Salute).

Uz blizini crkava se nalazi popularni slavoluk ili Rikardova kapija (Arco di Riccardo) iz 1.veka p.n.e.

 

Evangelističko ili luteranska crkva

Sagrađena je 1878. godine za tršćansku luteransku zajednicu i svedoči o velikom broju konfesija prisutnih u Trstu. Protestantizam, prisutan je obližnjoj Istri i Trstu. Luteranci pripadaju zajednici protestantskih crkava čiji je začetnik nemački teolog Martin Luter, koji je svojom osudom kupovine oprosta, takozvanih indulgencija, inicirao pokret reformizma u dotad jedinstvenoj katoličkoj crkvi.

 

Metodistička crkva

Metodologija stigla je u Trst krajem 19. veka zahvaljujući inicijativi Dardija, metodističkog pastora u Veneciji, koji je želeo da započne evangelizaciju na italijanskom jeziku u gradu koji je tada bio pod upravom Habzburga. Protestantske crkve su već bile prisutne u Trstu (Luteranska crkva i Reformirana crkva Helvetika), ali su govorili nemački jezik, pa je Dardi mislio da je dobro da prenese poruku Jevanđelja italijanskoj većini, a posebno proletarijatu i siromašnijim slojevima društva.

 

U Trstu, gradu multikulturalnosti, mozaiku različitih veroispovesti i nacionalnosti, svako je našao svoje mesto i živi u harmoniji sa komšijama.

Složiću se sa onim što sam negde pročitala, Trst je naš zato što je svačiji.

Nastaviće se…

 

Više fotografija možete pogledati na: http://pslanguagecafe.com/trst-grad-multikulturalnosti-mozaik-razlicitih-veroispovesti-i-nacionalnosti/

Autor: Rada Sević